به گزارش شمالغرب به نقل از سیفار، مارگزیدگی به عنوان یک مشکل اساسی بیشتر در میان افرادی که به نوعی با طبیعت سروکار دارند، شایع است. مارگزیدگی و عقرب گزیدگی که باعث بروز مشکلات فراوان در انسان ها می شود، نیازمند عوامل پیشگیری و درمانبه موقع است.

طبق اعلام موسسه تحقیقات واکسن و سرم‌سازی رازی، ایران پس از کشور مکزیک رتبه دوم بیشترین آمار مار و عقرب گزیدگی دنیا را دارد. بر اساس آمار ارایه شده  در یک سال اخیر ۲۵۰ هزار مورد گزیدگی با عقرب و مار در وزارت بهداشت به ثبت رسیده که ۵۰ هزار مورد مربوط به عقرب گزیدگی و ۱۰ هزار مورد مارگزیدگی بوده است.

استان اردبیل نیز درخور توپوگرافی خاص آن از این بلای طبیعی به دور نبوده و کم و بیش مردم ساکن مرزهای استان علی الخصوص روستائیان و کشاورزان با این مشکل سروکار دارند. در این میان با توجه به اینکه شهرستان گرمی مغان بیشتر به صورت کوهستانی و کوهپایه ای است، زیستگاه انواع مختلف مار سمی و غیر سمی است.

مشاهده انواع مارهای سمی در گوشه و اطراف دشت مغان به خصوص در ماه های گرم سال، گواهی بر این مدعاست که این منطقه یکی از نقاط حساس در این زمینه است و باید برای پیشگیری از این معضل طبیعی برای مردم آموزش های لازم داده شود.

انتقاد از وضعیت درمانی روستاها
از آن جایی که مارگزیدگی انعقاد خون را مختل می ‌کند و مریض دچار خونریزی شدید و مسمومیت شده و همچنین احتمال از کارافتادگی کلیه وجود دارد، معمولا این افراد به اورژانس‌ها انتقال می‌ یابد. اما از آن جا که وضعیت بهداشتی روستاهای منطقه آن چنان قابل تعریف نیست، باید به این مهم حداقل در فصل تابستان برنامه ریزی شود.
یکی از اهالی بخش موران در این زمینه گفت: با توجه به افزایش دمای هوا، مارهای سمی و غیرسمی بیشتر در مزارع و کوه های اطراف دیده می شوند که برای ساکنان منطقه خطرناک است.
«توحید طالبی» افزود: بارش های مکرر در گرمی مغان موجب افزایش سطح ارتفاع علف و علوفه شده و روستائیان به علت فصل کاری ساعاتی از روز را در مزارع و کشتزارها سپری می کنند.
وی با انتقاد از وضعیت خانه های بهداشت روستاهای بخش موران اظهار کرد: متأسفانه در صورت بروز مشکل برای روستائیان خانه های بهداشت توان رسیدگی به وضعیت بیمار را نداشته و باید برای مداوا به مرکز شهرستان انتقال یابد که متأسفانه اثرات مخربی بر جای می گذارد.
این کشاورز با بیان اینکه افزایش تعداد مارهای منطقه باعث بروز نگرانی در میان اهالی شده است، تصریح کرد: چندین بار از روستاهای بخش موران اتلاف دام به علت گزیدگی مار نیز در برخی از روستاهای گرمی مغان مشاهده شده است.

سه مصدوم در ماه جاری
هفته گذشته بود که مسوول فوریت های پزشکی گرمی مغان از پذیرش سه مصدوم مار گزیدگی در بیمارستان ولایت این شهرستان خبر داد. «سهراب پناه پور» به ایرنا گفت:هر سه مصدوم از روستانشینان منطقه بوده و در ماه جاری به بیمارستان مراجعه کرده اند.
وی افزود: مصدومان مار گزیدگی بعد از اعمال مراقبت های اولیه به منظور اطمینان کامل از رفع خطر و عوارض سم مار و برای مداوای تکمیلی به مراکز درمانی اردبیل اعزام شده اند.
پناه پور با بیان اینکه اهالی در صورت مشاهده مصدومان مارگزیده در سریعترین زمان با مرکز فوریت های پزشکی تماس حاصل کنند، اظهار کرد: حفظ وضعیت روحی و جلوگیری از دویدن و حرکت کردن مصدوم موضوعی است که باید مورد توجه افرادی که در محل حضور دارند، باشد.

سرم به اندازه کافی موجود است
همچنین رئیس دانشکده پرستاری و مدیر شبکه بهداشت و درمان شهرستان گرمی مغان از وجود سرم های مارگزیدگی و عقرب گزیدگی به حد کافی خبر داد.
«مجید محمدغریبانی» با بیان اینکه مارگزیدگی باعث انعقاد خون در بدن انسان می شود، اظهار کرد: خودداری از داغ کردن و بریدن محل گزیدگی، رعایت راه های تنفسی مصدوم و خودداری از بستن محکم محل گزیدگی که باعث اخلال در سیستم خون رسانی می شود از جمله مواردی است که باید در مواجه با مارگزیده رعایت شود.
وی به وضعیت خانه های بهداشت روستاهای شهرستان گرمی مغان اشاره کرد و گفت: خانه های بهداشت شهرستان از لحاظ کمبود تجهیزات درمانی مشکلی ندارند. اما مارگزیدگی خارج از توان رسیدگی خانه های بهداشت است فلذا از مردم انتظار می رود با توجه به روبرو بودن به ایام گرم تابستان نسبت به اعزام بیمار به اورژانس بیمارستان ولایت اقدام کنند.
این مقام مسئول با بیان اینکه اکثر مارهای شهرستان گرمی از نوع سمی حاد نیست، اظهار کرد: با توجه به نوع مارهای سمی در صورت انتقال بیمار از هر نقطه شهرستان به اورژانس شهر هیچ مشکلی برای مصدوم پیش نمی آید.
مدیر شبکه بهداشت و درمان مغان تصریح کرد: هم اکنون کمبودی در رابطه با سرم های مارگزیدگی و عقرب گزدیگی نداریم و با توجه به روبرو بودن فصل تابستان پیگیر هستیم در این زمینه مشکلی وجود نداشته باشد.
وی بیان کرد: از آن جایی که مارگزیدگی گزش آن به پوست است ولی جز زخم و خراشی که ایجاد می‌کند که معمولا آن قدر هم وسیع نیست، گاهی وقت‌ها لازم است میکروز شود یعنی بخشی از پوست تخریب و خالی شود. این افراد ممکن است بعدها نیاز به پیوند پوست داشته باشند یعنی زمانی که وضع عمومی آن‌ها خوب شود.
دکتر غریبانی با بیان اینکه افراد مارگزیده باید سریعا به بخش اورژانس انتقال داده شوند، عنوان کرد: معمولا مارگزیدگی ممکن است انعقاد خون او مختل شود و دچار خونریزی در بخش‌های مختلف بدن شود و از این رو باید هرچه سریعتر برای مداوا به اورژانس اعزام شوند.
وی با بیان اینکه در صورت حاد بودن شرایط بیمار باید تحت نظر متخصص داخلی قرار بگیرد، خاطر نشان کرد: در این افراد باید کمبود فاکتورهای خونی جبران شود تا دچار خونریزی نشود و اگر شخص دیر برسد احتمال اینکه کلیه‌های او آسیب ببیند وجود دارد .

* علی قاسمیان