به گزارش خبرنگار شمالغرب، نمایندگان مجلس شورای اسلامی در جلسه علنی صبح امروز یکشنبه 29 آذر به لایحه ایجاد مناطق آزاد تجاری و ویژه اقتصادی رأی مخالف دادند.

این لایحه که طبق اعلام محمدرضا باهنر نایب‌رئیس مجلس شورای اسلامی به علت مخالفت با برنامه پنجم توسعه نیازمند دو سوم آرای نمایندگان بود با 117 رأی موافق، 85 رأی مخالف و 8 رأی ممتنع به تصویب نرسید.

پس از رأی مخالف نمایندگان باهنر اعلام کرد طبق آیین‌نامه می‌توان با جمع‌آوری 50 امضا لوایح رد شده را مجددا به صحن علنی ارائه داد.

تركان:بهره گيري از بازار همسايگان منطق لوايح ايجاد منطقه آزاد است

اکبر ترکان رئیس شورای عالی مناطق آزاد کشور در جلسه علنی مجلس شورای اسلامی در دفاع از لایحه ایجاد مناطق آزاد تجاری و ویژه اقتصادی گفت: منطق مشترکی در تمامی لوایح مربوط به ایجاد مناطق آزاد در کشور وجود دارد.

وی این منطق را مرتبط به ظرفیت بازارهای کشورهای همسایه برشمرد و اظهار داشت: ما بیشترین بازار را در مرزها و همسایگان خود داریم نه کشورهای دور.

ترکان از ایجاد منطقه آزاد شلمچه در مرز عراق، پیشنهاد منطقه آزاد مهران، پیشنهاد منطقه آزاد بانه و مریوان برای اقلیم کردستان و طراحی منطقه آزاد ارس برای کار با قفقاز سخن گفت و افزود: ما اکنون در شمال منطقه آزاد ماکو را داریم و در استان اردبیل نیز منطقه مجاور آذربایجان و نیز منطقه آزاد اینچه‌برون در مرز ترکمنستان پیشنهاد شده است.

گزارش سخنگوي كميسيون اقتصادي مجلس

رحیم زارع به‌عنوان سخنگوی کمیسیون اقتصادی مجلس گزارش کمیسیون متبوعش درخصوص لایحه ایجاد مناطق جدید آزاد تجاری صنعتی و ویژه اقتصادی و اصلاح محدوده برخی از مناطق آزاد را قرائت کرد.

نماینده مردم آباده و بوانات در مجلس شورای اسلامی گفت: این لایحه براساس مصوبه جلسه علنی 17 آذر 94 به این کمیسیون به‌عنوان کمیسیون اصلی ارجاع شده بود که با حضور مسئولان و کارشناسان دستگاه‌های ذی‌ربط و همچنین کارشناسان مرکز پژوهش‌های مجلس مورد بحث واقع شد و به استناد تبصره 2 ماده 155 آیین‌نامه داخلی مجلس با لایحه الحاق جزیره هرمز به محدوده منطقه آزاد قشم به شماره چاپ 319 ، لایحه ایجاد منطقه آزاد تجاری صنعتی جاسک در استان هرمزگان و منطقه ویژه اقتصادی دارویی در استان البرز به شماره چاپ 1269، لایحه ایجاد منطقه آزاد تجاری صنعتی بوشهر به شماره چاپ 1363 و لایحه ایجاد یک منطقه آزاد تجاری صنعتی و 11 منطقه ویژه اقتصادی به شماره چاپ 1559 اقدام شد و در جلسه 22 آذر 94 با اصلاحاتی در متن به شرح زیر به تصویب رسید.

وی ادامه داد: علت اینکه چرا مناطق آزاد و مناطق ویژه را گسترش می‌دهیم آن است که بتوانیم از پتانسیل‌های کشورمان استفاده کنیم. 3 هزار کیلومتر مرز ساحلی در کشور وجود دارد که هنوز نتوانسته‌ایم از آنها استفاده کنیم. این در حالی است که بسیاری از کشورها از مرز ساحلی خود به خوبی استفاده می‌کنند.

زارع تاکید کرد: بند 11 سیاست‌های اقتصاد مقاومتی مقام معظم رهبری درخصوص توسعه مناطق آزاد و مناطق ویژه اقتصادی است، بنابراین کمیسیون با در نظر گرفتن این سیاست‌های نظام، لایحه را بررسی و تصویب کرده است.

توکلی: زمان برای بررسی این لایحه نداشتیم/ باهنر: اخطار وارد نیست

گفتنی است قبل از بررسی این لایحه و اظهارنظر موافقان و مخالفان، احمد توکلی در تذکری از نحوه بررسی این لایحه در کمیسیون انتقاد کرد و گفت: این لایحه حاصل تجمیع 5 لایحه دولت است که برای تغییرات آن زمان زیادی وجود نداشت تا نمایندگان به بیان دیدگاه‌ها و اظهارنظرهای خود بپردازند.

نماینده مردم تهران، ری، شمیرانات، ‌اسلامشهر و پردیس در مجلس گفت: بدون شک این وضعیت حقوق نمایندگان را ضایع می‌کند، لذا نباید مورد تایید قرار گیرد.

محمدرضا باهنر نایب‌رئیس مجلس شورای اسلامی با بیان اینکه در مورد این لایحه هیجانات زیادی بین نمایندگان وجود دارد، از برخی نمایندگان درخواست کرد تا اجازه صحبت به دیگران نیز داده شود.  

نایب‌رئیس مجلس ضمن وارد ندانستن تذکر توکلی گفت: کمیسیون اقتصادی قبل از بررسی این لایحه اعلامیه‌ای برای زمان بررسی این لایحه ارائه داده بود، بنابراین مشکلی در این زمینه وجود ندارد.

زارعی: لایحه دولت 7 منطقه آزاد داشت؛ خروجی کمیسیون، 80 منطقه

علی‌اصغر زارعی نیز در تذکر و اخطاری پیرامون بررسی لایحه مذکور افزود: دولت لایحه‌ای به مجلس ارائه کرده که کمیسیون آن را در 5 لایحه تلفیق کرده است، لذا موضوعی که اکنون در دستور کار صحن قرار گرفته، فراتر از یک لایحه است و به نظر می‌رسد خروجی کمیسیون، لایحه نیست، بلکه طرحی است که نمایندگان آن را نوشته‌اند.

نماینده مردم تهران، ری، شمیرانات، ‌اسلامشهر و پردیس در مجلس شورای اسلامی با بیان اینکه این لایحه مغایر اصل 75 قانون اساسی است، تاکید کرد:‌ در لایحه دولت 7 منطقه آزاد ویژه ذکر شده، اما در گزارش کمیسیون 80 منطقه آزاد اضافه شده است که این برای دولت بار مالی دارد.

باهنر در پاسخ به تذکر زارعی گفت: براساس ماده 146 آیین‌نامه کمیسیون می‌تواند گزارش لوایح مشابه را در یک گزارش تقدیم مجلس کند.

نایب‌رئیس مجلس افزود: در مورد اصل 75 این لایحه نیز باید گفت که این موضوع باید بررسی شود و اگر پیشنهادی مطرح شد که به تقلیل درآمدها و افزایش هزینه‌ها انجامید، آن زمان است که باید در مورد اصل 75 بودن این لایحه اظهارنظر شود.

*موافقان لايحه

عليمحمدي: واردات بی‌رویه ناشی از سیکل معیوب تولید در کشور است، نه توسعه مناطق آزاد

عمران علی‌محمدی در موافقت با کلیات این لایحه گفت: از نظر بانک جهانی، مناطق آزاد تجاری قلمرو خاص حساب می‌شوند و غالباً در محدوده خاصی قرار گرفته که در آن تجارت آزاد با مناطق دیگر صورت می‌گیرد و برای کالاهایی که از مناطق آزاد به کشور میزبان وارد می‌شود، عوارض گمرکی مقرر می‌پردازند.

نماینده مردم ایلام، ایوان،‌ شیروان و چرداول در مجلس شورای اسلامی افزود: مناطق آزاد علاوه بر تسهیل ارائه تسهیلات جهت تولید و ارائه کالاهای واسطه‌ای زمینه را فراهم می‌کنند ضمن آنکه این مناطق مکان مناسبی برای جذب سرمایه‌گذاری خارجی است. همچنین بدیهی است که مناطق آزاد برای فرآیند تولید و توزیع استفاده شوند.

وی ادامه داد: اگر واردات منفور است، این مسئله ناشی از توسعه مناطق آزاد نیست، بلکه برگرفته از وجود تولید رقابت‌ناپذیر در کشور است. از طرف دیگر مناطق آزاد ترازوی رقابت تولید داخل در قیاس با تولید خارج است. همچنین اگر امروز برخی درخصوص واردات بی‌رویه هوشیار هستند، باید گفت که این مسئله ناشی از توسعه مناطق آزاد نیست، بلکه ناشی از سیکل معیوب تولید در کشور است.

علی‌محمدی با بیان اینکه مدیریت و حوزه عملیاتی مناطق آزاد کاملا شفاف است، تصریح کرد: در این مناطق فارغ از قوانین سرزمین اصلی، تمام رویه‌های تجاری فعال بوده و این مناطق تجلی مزیت نسبی کشور هستند، از طرف دیگر در بحث واردات عوامل مهمی نقش دارد که مناطق آزاد کمترین سهم را دارا هستند. البته برای هیچ کشوری قابل قبول نیست که صرفاً واردکننده باشد، همچنین صادرات صرف از مناطق آزاد با هیچ منطقی سازگار نیست، از این‌رو واردات و صادرات باید در کنار یکدیگر صورت بگیرد.

ندیمی: باید از مرزها برای توسعه اقتصادی کشور استفاده کرد

در این نشست همچنین ابوذر ندیمی در موافقت با کلیات لایحه مذکور با اشاره به بالا بودن حجم بیکاری در کشور و مشکلات معیشتی مردم، گفت: در شرایط کنونی آیا می‌توان درباره مسئله درآمدهای نفتی دولت که به اندازه اعتبارات یارانه رسیده است، ابتکاری انجام داد. در شرایط کنونی این انتظار است که بخش غیردولتی در حوزه تولید و اقتصاد کشور سرمایه‌گذاری کند، حال چرا باید بگوییم که این موضوع علمی و عقلی نیست؟ آیا این ادبیات سزاوار است؟

نماینده مردم لاهیجان و سیاهکل در مجلس شورای اسلامی با بیان اینکه در شرایط کنونی باید از مرزها برای توسعه اقتصادی کشور استفاده کرد، افزود: برخی در این رابطه اعلام می‌کنند که قلمرو گمرکی وجود ندارد،‌ خب ما می‌گوییم که قلمرو گمرکی را سخت کنید.

وی بر لزوم توجه ویژه و تغییر نگاه نسبت به مسائل مرزها تاکید کرد و گفت: در شرایط کنونی آیا وجود 3 تا 6 میلیون بیکار در کشور عادی است؟ از این‌رو باید مشکلات را با افزایش نظارت و برنامه‌ریزی درست حل کرد. همچنین ما در شرایط کنونی مورد سوال مردم هستیم که چرا از فرصت‌های اقتصادی استفاده نمی‌کنیم؟ برخی می‌گویند که فرصت اقتصادی در شهرک‌های صنعتی است، حال آیا این شهرک‌ها در شرایط کنونی فعال هستند که از آنها استفاده شود؟‌

ندیمی با بیان اینکه ایجاد مناطق آزاد به توسعه زیرساخت‌های مناطق مرزی کمک می‌کند، تصریح کرد: ایجاد این مناطق قطعاً به توسعه اقتصادی کشور کمک می‌کند.

پیرموذن: باید به داد بیکاران و حاشیه‌نشینان باید رسید

در ادمه نشست امروز کمال‌الدین پیرموذن در موافقت با کلیات لایحه ایجاد مناطق جدید آزاد تجاری صنعتی و ویژه اقتصادی و اصلاح محدوده برخی از مناطق آزاد گفت: ظاهراً هر فردی که از زادگاه خود به تهران آمده است، زادگاه خود را فراموش کرده است،‌ از طرف دیگر رهبر معظم انقلاب بارها اشاره کرده‌اند که در دوران قاجار و صفویه،‌ اردبیل مورد بغض حاکمان آن زمان بوده است. همچنین قاجار و پهلوی به این نقطه مرزی اعتنایی نکردند و آن چیزی که دیده نشد، منطقه اردبیل بود. این در حالی است که این منطقه دارای حاصل‌خیزی و استعداد بسیاری در حوزه‌های کشاورزی، صنعتی و بازرگانی خارجی است.

نماینده مردم اردبیل، نیر، نمین و سرعین در مجلس شورای اسلامی تاکید کرد:‌ در شرایط کنونی این سوال مطرح است که آیا نمایندگان نمی‌خواهند که پایگاه تشیع و مناطق مرزی محروم کشور را حمایت کنند؟ هم‌اکنون باید به داد بیکاران و حاشیه‌نشینان باید برسیم. نباید در این وضعیت دست دولت را بست، از این‌رو درخواست امامان جماعت و ملت ایران ایجاد این مناطق است.

وی تصریح کرد: در شرایط کنونی دولت با استناد به اصل 44 قانون اساسی نمی‌تواند در مناطق آزاد سرمایه‌گذاری کند. همچنین دولت به علت کاهش قیمت نفت از تخصیص اعتبارات عاجز است، از این‌رو باید به راهکار دولت توجه ویژه‌ای کرد.

پیرموذن خطاب به نمایندگان مخالف لایحه گفت:‌ آمار و ارقام نشان می‌دهد که تصمیمات شما موجب می‌شود که تمام توجهات به سمت 6 استان به ویژه تهران و اصفهان معطوف شود که این موضوع مشکلات جامعه و کشور را رفع نمی‌کند.

*مخالفان لايحه

توکلی: مناطق آزاد دروازه واردات شده‌ است

احمد توکلی در مخالفت با این لایحه گفت: اهمیت این لایحه از این جهت است که مناطق آزاد و مناطق ویژه باید با مقدماتی همراه شود تا موجبات رشد را فراهم کند، در غیر این صورت سبب فلاکت کشور می‌شود.

نماینده مردم تهران، ری، شمیرانات، اسلامشهر و پردیس در مجلس شورای اسلامی ادامه داد: مناطق آزاد و مناطق ویژه را به دلیل دستیابی به افزایش صادرات و مابقی فواید آن می سازیم که در اصطلاح اقتصادی به این مناطق پارک صادرات نیز می‌گویند؛ در چین سال 1984 اولین منطقه آزاد تاسیس شد و ظرف 20 سال، 55 درصد صادرات منطقه چین از این طریق صورت می گرفت و در سال 2006 حدود 164 منطقه آزاد و منطقه ویژه اقتصادی در این کشور وجود داشت اما ما می‌خواهیم در یک تصمیم آنی به یکباره 87 منطقه آزاد و ویژه بسازیم، آیا این تصمیم عقلایی است؟

توکلی ادامه داد: در ایران در سال 68، سه منطقه را آزاد اعلام کردند و در سال 73 دبیرخانه آن شکل گرفت و سال 75 قانون مربوطه تصویب شد و قرار بر این شد این مناطق از محل عوارض واردات و فروش زمین کسب درآمد کنند و زیربناها را بسازند؛ اما اگر چین موفق می‌شود، نه آنکه فقط شهر و راه آماده داشته باشد بلکه تمام سوله‌ها و ساختمان‌های مورد نیاز را نیز ساخته‌اند ولی ما در ایران فقط یک ساختمان گمرک و یک ایستگاه قطار داریم.

عضو کمیسیون برنامه و بودجه مجلس با بیان اینکه وقتی زیربناهای اولیه آماده نیست، نتیجه کار زمین فروشی و گرانی زمین و مسکن می‌شود، گفت: به محض اینکه نمایندگان این لایحه را تصویب کنند، زمین در تمامی مناطق گران خواهد شد و اجاره‌نشین‌ها بیچاره می‌شوند.

وی با تاکید بر اینکه مناطق آزاد دروازه واردات شده‌ است، افزود: از صد در صد بازرگانی خارجی در چهار ساله اول برنامه چهارم تا سال 88 بیش از 86 درصد واردات و 14 درصد صادرات بوده است و سوال اینجاست چرا وقتی کاری را غلط انجام داده ایم اصرار به تکرارش داریم.

توکلی با بیان اینکه تصویب این لایحه اثر منفی بسیار بالایی بر بیکاری دارد و گویی بیکاری وارد می کنیم، اضافه کرد: اگر این انرژی و سرمایه، صرف تولید شود اتفاق بهتری خواهد افتاد. سیاست‌های غلط وضعیت مردم را به اینجا کشانده است، به عنوان مثال قرار بود در قشم طی 5 سال 100 هزار شغل ایجاد شود اما در 20 سال تنها 24 هزار شغل ایجاد شده است و ادامه این کار جامعه را به نابودی می‌کشاند.

کامران: اهداف مناطق آزاد محرومیت زدایی است ولی یک طرف کپرنشین هستند، طرف دیگر برج‌نشین

در ادامه حسن کامران به دلایل مخالفت خود با طرح لایحه ایجاد مناطق آزاد تجاری- صنعتی و ویژه اقتصادی و اصلاح محدوده برخی مناطق آزاد توضیح داد و گفت: در بند «و» ماده 112 برنامه پنجم درباره مناطق آزاد مصوب کردیم ملاحظات امنیتی و دفاعی لحاظ شود اما به عنوان کمیسیون فرعی هم به کمیسیون امنیت ملی ارجاع نشد تا در کمیسیون نظر دهد؛ در حالی که باید نظر ستاد کل مکتوب شود به همین دلیل دو سوم رأی می‌خواهد.

کامران با طرح این سوال که اهداف مناطق آزاد چیست، افزود: اهداف مناطق آزاد محرومیت زدایی است، قشم به ظاهر محرومیت زدایی کرده است، اما یک طرف کپر نشین و یک طرف دیگر این جزیره برج سازی شده است. بند «ز» برنامه پنجم می‌گوید یک درصد عوارض مناطق آزاد باید برای فقرا باشد، در حالیکه به کمیته امداد و بهزیستی که مناطق اجرایی هستند گفتیم به این افراد رسیدگی کنند اما هیچ وقت اجرایی نشد.

وی با بیان اینکه هرمزنشینان مردمانی شهید پرور و محروم هستند، گفت: اگر دلتان برای این مردم می‌سوزد چرا هنوز کسی در شهرک صیادی ساکن نشده است، بنابراین تمام این حرف‌ها شعار است، کسی مخالف منطقه آزاد نیست، به یقین باید آمایش سرزمین صورت بگیرد یعنی به نحوه تشخیص بهره‌برداری از سرزمین دست پیدا کنیم، بنابراین نقشه‌هایی که ارسال می شوند باید به مهر و تعیین هیات دولت برسند و سوال اینجاست چرا منطقه آزاد در ایران از سال 71 تاکنون نتوانسته به پیشرفت منطقه کمک کند، چرا که استراتژیک آن واردات و قاچاق است.

کامران با بیان اینکه تا حاکمان بر خود سخت نگیرند اقتصاد مقاومتی امکان پذیر نخواهد شد، گفت: می‌گویند آقا فرموده است نفت را کنار بگذارید در حالیکه آقا گفتند تولید بومی، اقتصاد مقاومتی منهای نفت. در واردات منطقه آزاد چرا وقتی 20 سال از مالیات معاف هستند، برخی از شرکت‌ها تخلف کرده و پس از 19 سال دوباره شرکت می‌زنند. آی ااین اقتصاد مقاومتی و توجه به فقر محرومیت است؟ به همین دلیل من مخالف لایحه فوق هستم و در برنامه پنجم هم ایراداتی به آن وارد کردم.

حیدری طیب: ابتدا زیرساخت‌ها اصلاح شود، سپس مناطق جدید تاسیس کرد

سعید حیدری طیب از دیگر مخالفان این لایحه عنوان کرد: با اصل موضوع مخالفت نیستم و معتقدم منطقه مهران، قصر شیرین و مناطق مرزی دیگر که سال‌های سال درگیر جنگ بودند و زیرساخت‌های خود را از دست داده‌اند باید از امتیاز مناطق آزاد برخوردار شوند.

عضو کمیسیون انرژی مجلس ادامه داد: باید دقت کرد از اصول علمی و منطق دور نشد، به همین دلیل باید ابتدا زیرساخت‌ها اصلاح شود و همانطور که در قانون آمده باید به منظور رفع اشتغال و و بیکاری مناطق آزاد را ایجاد کرد. همانطور که رئیس جمهور قول دادند در تمام مناطق مرزی مناطق آزاد به شرط ایجاد زیرساخت‌ها باید ایجاد شود.