به گزارش خبرنگار  شمالغرب ، همه ایرانیان به رسم و سیاقی خاص به استقبال نوروز می روند از چیدن سفره هفت‌سین گرفته تا آیین های خاصی که چهارشنبه سوری همه ساله برپا می شود.

 چهارشنبه سوری در دیار سبلان هم آیینی خاص دارد؛ با اینکه جشن رسمی چهارشنبه سوری در اردبیل اندكی بعد از غروب خورشید آخرین سه شنبه سال است اما آیین چهار شنبه‌سوری از ظهر روز سه شنبه آخر سال شمسی در اردبیل آغاز می شود.

تهیه قورقا تا شب چهارشنبه سوری

بانوان اردبیلی که خانه تکانی‌هایشان را از "کول چرشنبه سی "یعنی از یک چهارشنبه مانده به چهارشنبه آخر سال شروع و تمام رفت و روبشان را تا "گول چرشنبه سی"(چهارشنبه سوری) انجام داده اند در عصر آخرین روز سه شنبه سال دست به کار می شوند تا به رسم دیرینه گندم برشته درست کنند.

گندم برشته که در زبان محلی به آن "قورقا" گفته می شود بنا به طبع هر خانواده با شاه دانه، نخود و کشمش برشته مخلوط می شود تا در شب چهارشنبه سوری در سفره خاص خانواده های اردبیلی قرار بگیرد.

ماهی دودی با پلو شام مخصوص اردبیلی ها در چهارشنبه سوری

شام چهارشنبه سوری در اردبیل هم خاص و متفاوت است، همه خانواده های اردبیلی چنین شبی را ماهی دودی با پلو می پزند.

چهارشنبه سوری و رسم بایراملیق در اردبیل

در خانوداه هایی که دختر یا پسر نامزد دارند وضعیت به گونه ای دیگر است؛ بعد از ظهر آخرین سه شنبه سال یا شب چهارشنبه سوری خانواده داماد برای تبریک پیشاپیش عید به خانه عروس رفته و هدایای را هم پیشکش می کند که به این رسم "بایراملیق یا بایرام پایی " می گویند.

پارچه، طلا، لباس های نو، سفره هفت سین،آجیل مخصوص، انواع میوه و آینه و شمعدان کوچک هدایایی هستند که معمولا دراردبیل برای بایراملیق به خانه عروس برده می شود.

جزئیات سفره هفت سین چهارشنبه سوری در اردبیل

چیدن سفره هفت سین خاص چهارشنبه سوری نیز رسمی است که در بین اردبیلی ها از قدیم الایام تاکنون بوده و هست؛ آینه، قران، آب، شمع، سیر، سماغ، سرکه، سنجد و سکه، تخم مرغ رنگ کرده، انواع سبزه هایی که بیشتر توسط خود خانم ها کاشته می شود و انواع آجیل و قورقا(گندم برشته شده) چیزهایی هستند که در سفره چهارشنبه سوری در اردبیل  چیده می شوند.

البته در قدیم به جای چیدن هفت سین در سفره ، هفت سین ها در "مَجمِی" که همان سینی بزرگ است چیده می شدند اکنون نیز در برخی خانه های اردبیل همچنان این سبک و سیاق ادامه دارد.

عیدی دختران خانه بخت رفته اردبیلی

عیدی دختران اردبیلی که ازدواج کرده اند هم در شب چهارشنبه سوری با سیاقی خاص برده می شود؛ این هدیه که معمولا طلا، پارچه و یا پول نقد است همراه با شام چهارشنبه سوری و آجیل و تنقلات به خانه  دختران ازدواج کرده اردبیلی برده می شود.

البته  رسم است خانواده دختر برای دخترانی که سال اول ازدواجشان است سنگ تمام بگذارد.

رسم عیدی دادن برادرها به خواهرانشان در شب چهارشنبه سوری

از قدیم الایام رسم براین بوده که در چنین شبی برادرها به خواهرانشان عیدی بدهند این هدیه نیز معمولا پول نقد، پارچه و یا طلا است.

انگشتر انداختن دختران

نزدیک غروب آخرین سه شنبه سال دختران دم‌بخت مراسم خاص" انگشتر انداختن " در چهارشنبه سوری را برگزار می کنند؛ آنها دور هم جمع می شوند و انگشترهایشان را درون یک کاسه آب می اندازند و روی آن را با پارچه سفید می پوشانند و بعد از کودکی می خواهند تا انگشتری را از توی کاسه بردارد انگشتر هرکس بیرون آمد آن دختر اولین نفری است که در سال جدید ازدواج خواهد کرد.

فالگوش ایستادن در چهار شنبه سوری

فالگوش ایستادن در  چهار شنبه سوری رسمی است که امروزه رنگ کهنگی به خود گرفته اما هنوز هم کسانی هستند که اوایل شب چهارشنبه در خانه‌های خود می ایستند و از لای در سخنانی رهگذران را به عنوان فال تعبیر و تفسیر می‌کنند.

شال سالاماق آیینی قدیمی در اردبیل

در قدیم رسم بر این بود که پسرهای جوان كمربندهای پارچه ای یا دستمال خود را از پنجره اطاق که معمولا در سقف خانه ها قرار داشت، به درون اطاق می انداختند صاحبخانه بدون آنكه درصدد شناختن هویت آن برآید، مقداری آجیل یا شیرینی بر دستمال یا گوشه كمربند می‌بست و به طرف صاحب آن می‌انداخت اما امروزه این رسم در سطح شهرکمتر دیده می شود و در روستا ها رواج دارد و البته شکل آن‌ها تغییر کرده است.

امروز بچه ها روسری و شال را به درخانه ها می بندند و زنگ در را می زنند و خود در گوشه ای پنهان می شوند و صاحبخانه ها با برداشتن شالها پول یا آجیل به گوشه آن می بندد تا صاحب شال آن را بردارد.

سرزدن به بزرگتر ها رسمی دیگر در چهارشنبه سوری

شادباش گفتن و سر زدن به خانه بزرگتر ها از رسوم دیگری است که در اردبیل همچنان در شب چهارشنبه اجرا می شود.ا

اشعار خاص چهارشنبه سوری در اردبیل

تمامی آداب و رسوم گفته شده مربوط به چهارشنبه سوری در اردبیل است اما رسمیت جشن چهارشنبه سوری اندكی بعد از غروب خورشید آخرین سه شنبه سال است  که در گذشته نه چندان دور مردم اردبیل در چنین ساعاتی بوته های گون و خار را در پشت بام یا حیاط خانه آتش می زدند از روی آن می پریدند و می گفتند:"آغریم، اوغریم، توکولسون اُودا دوشوب کول اولسون" (تمام بلا و گرفتاری هایم در آتش بسوزد و با سلامتی و تندرستی سال نو را آغازکنم).

جوانان دم بخت با پریدن از روی آتش آرزوی گشایش در بختشان را می کردند.و این شعر را می خواندند "آتیل ماتیل چرشنبه بختیم آچیل چر شنبه "

امروزه نیز آتش روشن کردن در دم در خانه ها در اردبیل همچنان پا برجا است و مردم روشن کردن آتش را خوش یمن می دانند اما گاهی اوقات با اضافه کردن چاشنی های غیر معمولی چون مواد محترقه به این جشن باستانی حوادثی تلخ رقم می خورد که برای همیشه ماندنی است و جای جبران ندارد.

امیدواریم چهارشنبه سوری امسالمان همچون چهارشنبه سوری های گذشتگانمان که در آن خبری از مواد محترقه و آسیب زا نبود، باشد و تنها  خاطره خوش از شادیهایمان در ذهن ها باقی بماند.